Werd je wel eens 's ochtends wakker om een vallei te zien, gehuld in een dichte wolkenmist? Alsof de natuur haar eigen magische kunstwerk heeft gecreëerd waarbij alles geheimzinnig verborgen blijft in een dichte mist van wolken?
Deze mystieke setting is vaak het resultaat van een interessant meteorologisch fenomeen dat bekend staat als 'temperatuurinversie'. Hierbij zit een koude luchtlaag als het ware gevangen onder een warm luchtdeken.
(lees verder onder de foto)
Het onzichtbare spel van temperatuurverschillen
Denk even aan de laatste keer dat je laat in de namiddag ging wandelen. Van zodra de zon onder is, of van zodra de heuvels/bergen hun schaduw in het dal werpen, koelt het heel snel af. Dat voel je meteen, en de bodem voelt dat ook. Doorheen de nacht blijft de lucht en de bodemtemperatuur dalen, dit is stap één vooraleer temperatuurinversie kan optreden.
Wanneer de zon 's ochtends weer opkomt, gebeurt net het tegenovergestelde: de lucht warmt snel weer op, maar de bodem volgt langzaam mee. Hierdoor ontstaat er een koude luchtlaag vlak boven de bodem, met daarboven een warme luchtlaag die al door de zon werd opgewarmd.
Twee luchtlagen met een verschillende temperatuur, dat is dus temperatuurinversie. Maar er is meer nodig om de wolken te laten 'plafonneren' zoals op bovenstaande foto.
Een onzichtbaar warmteplafond zorgt ervoor dat wolken blijven hangen
Warme lucht stijgt, denk maar aan je warme zolderverdieping in de zomer. Wanneer er geen wind staat die de luchtlagen met elkaar mengt, kan de koude luchtlaag (onderaan) als het ware gevangen zitten onder de warme luchtlaag (bovenaan).
Dit kan je heel goed zien: als de koude lucht niet meer omhoog kan, stijgen ook de wolken niet tot boven de koude luchtlaag. De wolken blijven dus hangen, alsof ze tegen een onzichtbaar plafond zijn gebotst.
Dit effect is extra goed zichtbaar in een dal, waar de grond 's avonds sneller afkoelt door schaduw, en waar het 's ochtends langer duurt voor de zon de bodem bereikt. Terwijl de bodem 's ochtends nog in de schaduw ligt, wordt de lucht boven de heuvels of bergen al lekker opgewarmd. En zo blijven de wolken dus ook in het koude dal hangen. Dat zie je goed op de foto hierboven.
Temperatuurinversie kan je ook HOREN!
Wanneer een koude luchtlaag gevangen zit onder een warme luchtlaag, ontstaat er een soort koker die ook de geluidsgolven tegenhoudt en kanaliseert.
Wanneer je dit eens meemaakt moet je maar eens proberen om een praatje te maken met iemand die een heel eind van je af staat. Je zal meteen merken dat je stem een stuk verder draagt dan normaal. Straf!
Als je 's ochtends vroeg het bos in gaat om dieren te spotten, en je hebt het geluk (of de pech) om temperatuurinversie mee te maken: wees dan extra stil, en houd je oren extra goed open. Zo vergroot je de kans om wild te zien, of te horen.
Was het wild je toch slimmer af (tjah, overkomt mij ook altijd), ga dan naar het hoogste punt. En aanschouw de temperatuurinversie zelf van BOVEN de wolken.
Omgekeerd kan ook: een fata morgana
Omgekeerd kan het trouwens ook. Wanneer de bodem erg warm is (en warm blijft), kan een warme luchtlaag onder een koude luchtlaag zitten. Dit gebeurt vaak in woestijnen, en op warme asfaltwegen in de zomer.
Door het temperatuurverschil worden luchtdeeltjes gebroken, een beetje zoals een rietje in een glas water vlak onder het wateroppervlak een 'knik' lijkt te krijgen. Hierdoor ontstaat de illusie dat er een spiegel op het oppervlak ligt... EEN FATA MORGANA! Als je dit in de woestijn ziet, hoop ik maar dat je nog eens aan deze blogpost denkt en niet meteen al je water gaat opdrinken ;-)
Over deze blog, en Eenvoudigweg.be
Veel mensen hebben moeite om hun hoofd af en toe helemaal leeg te maken. Daarom heeft Eenvoudigweg als doel om jou te inspireren eens iets anders te doen. Iets dat niet in je dagelijkse doen en laten past, waar je helemaal in kan op gaan. Zo maak je je hoofd even leeg en kan je nadien gewoon verder knallen. Klinkt eenvoudig, maar dat is het niet altijd.
Dus verzamelt Eenvoudigweg de leukste natuurweetjes die jou natuurbeleving NOG leuker maken. Daarnaast vind je op Eenvoudigweg ook allerlei praktische info waarmee jij er zonder veel gedoe op uit kan trekken. Het principe is eenvoudig: prik een datum, vind een activiteit en trek erop uit. Dat is het idee achter Eenvoudigweg.
De activiteiten op onze website zijn er in twee categorieën:
Activiteiten waarbij je eender wanneer zelfstandig op pad gaat
Begeleide activiteiten in groep, georganiseerd op bepaalde data
Ontdek deze leuke activiteiten hier: